tapczan.info

W Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha do 31 sierpnia można oglądać maski i stroje używane w teatrze nō, elemencie kultury japońskiej od XIV wieku. Wykonanych z drewna masek różniących się postaciami, które przedstawiają, kolorami, emocjami, które wyrażają, wiekiem i przeznaczeniem, jest na wystawie ponad sto.

Teatr nō wykazuje sporo podobieństw do klasycznego teatru greckiego, który był podstawą dla rozwoju kultury europejskiej. Podobnie jak on, wykształcił się z ceremonii religijnych, także odznacza się zdefiniowanym podziałem na funkcje wypełniane przez ludzi podczas przedstawienia (aktorzy, chór, muzycy, pomocnicy), a także – przynajmniej do połowy ubiegłego wieku –  w przedstawieniach brali udział wyłącznie mężczyźni.

Przyjmuje się, że zasady rządzące przedstawieniami no powstały w XIV wieku, a najważniejszą rolę w tym procesie odegrał Kan’ami Kiyotsugu, który założył grupę teatralną wcielającą w życie te zasady, zdobył poparcie najważniejszego człowieka w Japonii, szoguna Ashigkagi Yoshimitsu, sam był autorem dramatów. To dzieło kontynuował jego syn Zeami Motokiyo, a nō przez wieki był oficjalnym stylem teatru, który był finansowany przez instytucje państwowe.

Nō jest połączeniem muzyki, poezji, tańca i śpiewu i koncentruje się nie tyle na samych wydarzeniach i akcji, co raczej na przeznaczeniu człowieka i roli, jaką odgrywają w nim bóstwa. Główny aktor w przeważającej części klasycznego zestawu ról nosi maskę lub kilka masek, dlatego odgrywają one bardzo ważną rolę w teatrze nō. Istnieje kilka kategorii masek, które są przyporządkowane do określonych ról w około 250 klasycznych dramatach no. Są to maski: okina, starców, młodych mężczyzn, bóstw i mściwych duchów i każdą z tych kategorii można poznać na wystawie przy ulicy Konopnickiej. Drugim jej elementem są stroje używane w przedstawieniach, z których część jest bardzo bogato dekorowana dzięki skomplikowanym splotom tkackim, haftom, naprasowywaną złotą folią.

Wystawa bynajmniej nie prezentuje sztuki wymarłej, obecnej tylko we wspomnieniach ludzi i starych księgach. W Japonii nadal działają teatry nō, nadal kształci się aktorów, rzeźbi maski z drewna cyprysowego. Istnieje pięć szkół, które są odpowiedzialne za kultywowanie dziedzictwa o blisko siedmiusetletniej tradycji i rozwijanie go poprzez wychowywanie interpretatorów czy pisanie nowych dramatów. Artyści tworzący maski, jak patronujący wystawie Sōei Ōgura, mają status żywych dóbr narodowych. Być może już za kilkadziesiąt lat ta profesja zupełnie zaniknie. Miejmy nadzieję, że nie.

Zaproszenie do yūgen. Maski i kostiumy teatru nō prezentują Sōei  Ogura i Akira Matsui
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej manggha
ul. M. Konopnickiej 26
Wystawa czynna do 31 sierpnia
Bilet normalny: 15 zł